แผ่นดินไหว ปรากฏการณ์ธรรมชาติที่ทรงพลังและผลกระทบ

สาเหตุของแผ่นดินไหว

แผ่นดินไหวสามารถเกิดขึ้นจากหลายปัจจัย โดยหลัก ๆ แล้วสามารถแบ่งออกเป็น 3 สาเหตุหลัก ดังนี้

• 1. การเคลื่อนตัวของแผ่นเปลือกโลก - โลกของเราถูกปกคลุมด้วยแผ่นเปลือกโลกหลายแผ่นที่เคลื่อนตัวอยู่ตลอดเวลา เมื่อแผ่นเปลือกโลกชนกัน แยกออกจากกัน หรือเลื่อนผ่านกัน อาจทำให้เกิดการสะสมพลังงานจนเกิดแผ่นดินไหว
• 2. การเกิดภูเขาไฟระเบิด - การปะทุของภูเขาไฟสามารถทำให้เกิดแรงสั่นสะเทือนที่รุนแรง เนื่องจากแมกมาที่อยู่ภายในโลกพยายามเคลื่อนตัวออกมาผ่านรอยแยกใต้เปลือกโลก
• 3. กิจกรรมของมนุษย์ - กิจกรรมบางอย่างของมนุษย์ เช่น การทำเหมือง การทดลองระเบิดนิวเคลียร์ หรือการอัดน้ำเข้าไปในแหล่งน้ำมันใต้ดิน สามารถกระตุ้นให้เกิดแผ่นดินไหวขนาดเล็กได้

ประเภทของแผ่นดินไหว

แผ่นดินไหวสามารถแบ่งออกเป็นประเภทหลัก ๆ ดังนี้

1. แผ่นดินไหวตามธรรมชาติ

• ▶ แผ่นดินไหวเปลือกโลก (Tectonic Earthquake) : เกิดจากการเคลื่อนที่ของแผ่นเปลือกโลก ซึ่งเป็นประเภทที่พบมากที่สุด
• ▶ แผ่นดินไหวภูเขาไฟ (Volcanic Earthquake) : เกิดจากการระเบิดของภูเขาไฟหรือการเคลื่อนตัวของแมกมาใต้พื้นโลก

2. แผ่นดินไหวจากกิจกรรมของมนุษย์

• ▶ แผ่นดินไหวที่เกิดจากการทำเหมืองแร่ (Mining-Induced Earthquake) : เกิดจากการขุดเจาะหรือระเบิดในเหมือง
• ▶ แผ่นดินไหวที่เกิดจากการอัดของเหลวลงไปใต้ดิน (Induced Seismicity) : มักเกิดขึ้นในบริเวณที่มีการอัดของเหลวเพื่อช่วยในการขุดเจาะแหล่งน้ำมันหรือก๊าซธรรมชาติ

การวัดขนาดแผ่นดินไหว

แผ่นดินไหวสามารถวัดขนาดความรุนแรงได้ด้วย มาตราริกเตอร์ (Richter Scale) ซึ่งเป็นมาตราส่วนที่ใช้วัดขนาดของแรงสั่นสะเทือน โดยมีระดับต่าง ๆ ดังนี้

• ◼︎ ต่ำกว่า 3.0 – ส่วนใหญ่มนุษย์ไม่สามารถรับรู้ได้
• ◼︎ 3.0 - 4.9 – รู้สึกได้ในบางพื้นที่ ไม่มีผลกระทบต่อโครงสร้าง
• ◼︎ 5.0 - 6.9 – สามารถสร้างความเสียหายต่ออาคารขนาดเล็กถึงปานกลาง
• ◼︎ 7.0 ขึ้นไป – ทำลายล้างรุนแรง ส่งผลกระทบต่อเมืองและโครงสร้างพื้นฐาน

ผลกระทบของแผ่นดินไหว

แผ่นดินไหวสามารถก่อให้เกิดผลกระทบที่ร้ายแรง ได้แก่

✅ อาคารและโครงสร้างเสียหาย – ทำให้บ้านเรือน สะพาน และอาคารสูงถล่ม
✅ การสูญเสียชีวิตและบาดเจ็บ – ผู้คนอาจได้รับบาดเจ็บจากการถูกซากปรักหักพังถล่มทับ
✅ ภัยพิบัติต่อเนื่อง – อาจเกิด สึนามิ ดินถล่ม และไฟไหม้ ตามมา
✅ ผลกระทบทางเศรษฐกิจ – การทำลายโครงสร้างพื้นฐานทำให้เศรษฐกิจเสียหาย

วิธีป้องกันและรับมือเมื่อเกิดแผ่นดินไหว

✅ ก่อนเกิดแผ่นดินไหว

• ▶︎ ศึกษาแผนที่เสี่ยงภัยแผ่นดินไหวในพื้นที่ของตน
• ▶︎ เตรียมชุดฉุกเฉิน เช่น อาหาร น้ำ ยา และไฟฉาย
• ▶︎ ตรวจสอบความแข็งแรงของอาคารและเฟอร์นิเจอร์

✅ ขณะเกิดแผ่นดินไหว

• ▶︎ หากอยู่ในอาคาร ให้หมอบต่ำและหลบใต้โต๊ะ
• ▶︎ หากอยู่ภายนอก หลีกเลี่ยงเสาไฟฟ้าและอาคารสูง
• ▶︎ หากอยู่ในรถ หยุดรถและรอจนกว่าแรงสั่นสะเทือนจะลดลง

✅ หลังเกิดแผ่นดินไหว

• ▶︎ ตรวจสอบความเสียหายของอาคารและสายไฟฟ้า
• ▶︎ ระวังอาฟเตอร์ช็อกที่อาจเกิดขึ้นภายในไม่กี่นาทีหรือชั่วโมง
• ▶︎ ฟังข่าวสารและคำแนะนำจากเจ้าหน้าที่